Opodatkowanie i skutki fiskalne udzielenia pożyczki
Jednym z częstych sposobów finansowania działalności półek są pożyczki udzielane przez wspólników. W przypadku spółek kapitałowych tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej jest to bardzo korzystny podatkowo sposób na finansowanie działalności spółki przez wspólnika. W niniejszym artykule pominiemy jednak spółki kapitałowe, a skupimy się na spółkach osobowych tj. jawnych i komandytowych.
W przypadku pożyczki wspólnika do np. spółki jawnej nie jest to już tak bardzo opłacalne fiskalnie.
Powodem jest fakt, że otrzymane odsetki od udzielonej pożyczki będą opodatkowane jako przychód ze źródła kapitały pieniężne. Podatnik będzie musiał zapłacić od nich podatek według ryczałtowej stawki 19 procent.
Jednocześnie, wspólnik nie może zaliczyć do przypisanych mu kosztów spółki osobowej przypadającej na niego kwoty odsetek. Zgodnie bowiem z ustawą o PIT jak i ustawą o CIT „odsetki od kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów” wyłączone są z kosztów uzyskania przychodów (patrz art. 23 ust.1 pkt 9 ustawy o PIT i art. 16 ust 1 pkt 13 ustawy o CIT). Powoduje to więc podwójne opodatkowania odsetek wypłacanych wspólnikowi przez spółkę osobową. Z jednej strony występuje opodatkowanie przychodu w postaci otrzymanych odsetek, z drugiej strony wspólnik nie może zaliczyć tychże odsetek do kosztów uzyskania przychodów.
Podatnicy często myślą, że powyższa niedogodność rozwiążą udzielając nieopodatkowanej pożyczki spółce osobowej, jednak w tym przypadku Organy podatkowe przyjmują, iż wystąpił przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Powoduje to więc powstanie po stronie spółki przychodu za korzystanie nieodpłatnie ze środków pieniężnych. Udzielenie nieodpłatnej pożyczki nie zmienia niekorzystnego rozwiązania w aspekcie opodatkowania podatkiem dochodowym.
Na zakończenie pierwszej części należy podkreślić, że pożyczkę udzieloną spółce osobowej przez wspólnika uznaje się za zmianę umowy spółki. Powoduje to, że czynność taka podlega opodatkowaniu PCC według stawki 0,5 proc., nie zaś – jak w przypadku standardowych umów pożyczki – według stawki 2 proc. Pożyczka udzielona przez wspólnika spółce osobowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Sposób wykorzystania Spółki kapitałowej w celu optymalizacji opodatkowania
Czy istnieje więc rozwiązanie, które pozwoliłoby optymalizować pod względem podatkowym powyższą niekorzystną dla podatnika sytuację? Ominąć powyższych przepisów nie można, można natomiast wykorzystać korzystniejsze unormowania dotyczące spółek z o.o.
Wspólnik, który chce swoją działalność (często może to być kilka spółek osobowych) wspomagać pożyczkami winien w tym celu założyć spółkę z o.o., której będzie udzielał pożyczek (koszty odsetek dla spółki kapitałowej stanowią koszty uzyskania przychodu). Spółka kapitałowa posiadając środki pieniężne będzie następnie wspomagać udzielając pożyczek spółkom osobowym.
Spółka z o.o nie jest wspólnikiem spółek osobowych tym samym uregulowania z art. 23 ust.1 pkt 9 ustawy o PIT i art. 16 ust 1 pkt 13 ustawy o CIT nie będą miały tutaj zastosowania.
Spółka kapitałowa powinna zapisać, iż będzie wykonywać działalność finansowa w zakresie udzielania pożyczek. Spółka kapitałowa winna być podatnikiem podatku od towarów i usług. Pożyczki udzielane pomiędzy spółkami będą opodatkowane podatkiem VAT. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług usługi finansowe są zwolnione przedmiotowo od podatku VAT (pod pewnymi względami m.in. muszą być udzielane przez podmiot, który w zakresie prowadzonej działalności ma udzielanie pożyczek).
Podsumowanie
Biorąc powyższe rozważania wspólnik spółek osobowych w przypadku finansowania ich działalności pożyczkami winien rozważyć założenie spółki kapitałowej, która będzie je finansować.
Niniejszy artykuł podpowiada jak dokonać optymalizacji związanej z udzielaniem pożyczek. W artykule pominięto przepisy dotyczą cienkiej kapitalizacji, aby przedstawiony obraz był łatwiejszy do zrozumienia.
Powyższe rozwiązanie nie stanowi gotowego przepisu przed podjęciem decyzji o wdrożeniu tego rozwiązania najlepiej skonsultować się ze specjalistami zajmującymi się zawodowo udzielaniem porad z zakresu prawa podatkowego jak i optymalizacji podatkowej.
Autor: Tomasz Burchard